FJALOR FILOZOFIK

GERMA E

ELEMENT
Secila nga katër pjesët përbërëse të natyrës (zjarri, uji,
ajri, toka), që sipas filozofëve materialistë të Greqisë së lashtë janë
baza e të gjitha sendeve e dukurive të gjithësisë.
EMPIRIK
1. Ndjekës i empirizmit.
2. Ai që mbështetet në praktikën dhe në përvojën e tij dhe
nënvlerëson njohuritë e përgjithësimet teorike shkencore ose që
nuk ka njohuri të tilla.
EMPIRIOKRITICIZËM
Rrymë reaksionare idealiste subjektive në fund të shek. XIX, e cila
mohonte qenien objektive të botës materiale dhe e quante këtë një
tërësi ndijimesh. Përfaqësuesit e empiriokriticizmit.
EMPIRIZËM
1.Rrymë filozofike që pranon si të vetmin burim të dijes
perceptimin me anë të shqisave, përvojën e praktikën dhe që
nënvlerëson ose mohon krejt rëndësinë e të menduarit abstrakt
dhe të përgjithësimeve teorike. Empirizëm materialist (idealist).
2. Metodë pune ose prirje për të vepruar duke u mbështetur
vetëm në përvojën a në praktikën dhe jo në njohuritë e në
përgjithësimet teorike; veprimtari empirike.
ENERGJI
Një nga vetitë themelore të materies, masa e përgjithshme
e formave të ndryshme të lëvizjes së materies. Teoria e energjisë.
Energjia është e pashkëputur nga materia.
ESTETIK
1. Që ka të bëjë me estetikën, që i përket estetikës, i
estetikës. Teori (pikëpamje) estetike. Kategori estetike. Mendim
(gjykim) estetik. Kërkesa estetike.
2. Që lidhet me ndjenjën e së bukurës; që i përket së bukurës; që
lind a që ngjallet nga e bukura në art e në jetë; plot me shije,
artistik, i bukur. Edukatë estetike. Ndjenja estetike. Shije estetike.
Kënaqësi estetike. Vlerë estetike. Paraqitje estetike.
Në mënyrë estetike.
ESTETIKË
1. Shkenca që studion të bukurën në natyrë e në jetën
shoqërore, ligjet e përgjithshme të krijimtarisë artistike e të
përvetësimit estetik të realitetit dhe përmbajtjen, rrugët e format e
edukimit estetik; shkenca që studion të bukurën si shprehje të
ideologjisë së një klase të caktuar. Estetika marksiste.
2. Tërësia e pikëpamjeve që ka një krijues i veprave artistike a një
dijetar për artin në përgjithësi ose për një lloj të veçantë arti.
ETIKË
1. Shkenca që studion moralin, karakterin klasor e historik të
tij, normat e sjelljes së njerëzve si një nga format e ndërgjegjes
shoqërore, detyrat e tyre kundrejt njëri-tjetrit, kundrejt shoqërisë,
atdheut, shtetit etj.
2. Tërësia e normave të sjelljes, morali i një shoqërie, i një klase të
caktuar a i një grupi shoqëror.
EVOLUCION
Një nga format e lëvizjes në natyrë dhe në shoqëri,
zhvillimi i një sendi a dukurie nga një gjendje me e ulët në një
gjendje me të lartë nëpërmjet kalimeve a ndryshimeve sasiore të
ngadalshme e shkallë-shkallë, të cilat bëjnë të mundshme edhe
ndryshimet cilësore.

FJALOR FILOZOFIK