Fjalori i Gjuhësisë
ABSTRAKT
Që emërton një cilësi a tipar ose një veprim shkëputurazi nga sendi që e ka cilësinë a tiparin ose nga vepruesi. Emër abstrakt. Kuptim abstrakt.
AFËRT
Që ka prejardhje të përbashkët me një tjetër. Gjuhë të afërta.
AFRI
Lidhje e afërt, ngjashmëri që buron nga prejardhja e përbashkët. Afri gjuhësh. Lidhje afrie.
AFRIKATE
Bashkëtingëllore që nis të shqiptohet si bashkëtingëllore shpërthyese dhe mbaron si bashkëtingëllore fërkimore (p.sh. c, f, x, xh).
AKORDIM
Përshtatje
ANALITIK
Që i shpreh marrëdhëniet ndërmjet fjalëve në fjali jo me mbaresa, por me mjete të tjera të veçanta; që përbëhet nga njësi të veçuara gjuhësore (për trajtat e përbëra); kund. sintetik. Gjuhë analitike. Trajtë analitike. Ndërtime analitike.
ANALIZË
Zbërthimi i fjalëve ose i fjalive në pjesët përbërëse për të përcaktuar vlerat e tyre gramatikore, leksikore etj. veç e veç. Analizë fonetike (sintaksore). Analiza gramatikore.
ANASJELLË
Ndryshimi i rendit të zakonshëm të fjalëve në fjali për të theksuar kuptimin e një fjale ose për t’i dhënë fjalisë forcë shprehëse.
ANËSOR
Që shqiptohet duke kaluar rryma e ajrit anës gjuhës kur
kjo puqet me dhëmbët ose me qiellzën e fortë. Bashkëtingëllore
anësore (p.sh. l).
ANTONIM
Që ka kuptim të kundërt me atë të një fjale tjetër. Antonime të
plota. Çift antonimesh.
ANTROPONIM
Emrat e përveçëm të njerëzve, që studiohen nga gjuhësia.
ANTROPONIMI
1. Tërësia e emrave të përveçëm të njerëzve në një gjuhë
a te një popull.
2. Degë e gjuhësisë, që studion emrat e përveçëm të njerëzve.
Antroponimia shqiptare.
APOSTROF
Shenjë si presje, e cila vihet sipër rreshtit në vend të një zanoreje
a të një rrokjeje që ka rënë dhe pas pjesëzës mohuese s. Vë
apostrofin. Shkruhet me apostrof.
APOSTROFIM
Veprimi sipas kuptimit të foljes apostrofoj
APOSTROFOJ
Vë apostrof, përdor apostrofin për të zëvendësuar një zanore a
një rrokje që bie.
ARDHËM
Koha e ardhme, kohë e foljes, që tregon se veprimi ose
gjendja e shprehur prej saj pritet të ndodhë a të vijë pas çastit të
ligjërimit.
ASIMILIM
Përngjashmin
ASIMILOJ
E bën të njëjtë ose të ngjashëm me veten (për veprimin e një tingulli mbi një tjetër).
ASNJANËS
Që nuk është as i gjinisë mashkullore, as i gjinisë femërore; që bën pjesë në lakimin e katërt të emrave të shqipes. Gjinia asnjanëse. Emër asnjanës.
ASPEKT
Kategori gramatikore në disa gjuhë, që tregon mënyrën
se si rrjedh veprimi. Aspekti i kryer (i pakryer). Aspektet e foljes.
Fjalori i Gjuhësisë