SASI
Zgjatja e shqiptimit të një tingulli; zgjatja e
shqiptimit të një rrokjeje në një varg.
SEMANTIKË
1. Semasiologji. Semantika e përgjithshme. Semantika
historike.
2. Përmbajtja kuptimore e njësive të gjuhës; kuptimi leksikor i
fjalëve dhe i shprehjeve.
SEMASIOLOGJI
Degë e gjuhësisë që studion kuptimin a përmbajtjen e njësive
të gjuhës ose kuptimet leksikore të fjalëve e të shprehjeve dhe
ndryshimet e tyre. Semasiologjia e përgjithshme. Studime në
fushën e semasiologjisë.
SENDËZOHET
Merr trajtën konkrete të një sendi, kthehet në diçka që kapet
nga shqisat, shndërrohet nga diçka abstrakte në konkrete,
fiton përmbajtje sendore. Sendëzohet një kuptim.
SINKRONI
Gjendja e një gjuhe, e shikuar si një sistem në një
fazë të caktuar historike të zhvillimit të saj. Sinkronia dhe
diakronia.
SINKRONIK
Që merret me studimin e sistemit të gjuhës në një
fazë të caktuar historike të zhvillimit të saj. Studime
sinkronike. Gjuhësia sinkronike.
SINONIM
Fjalë, shprehje ose ndërtim që ka kuptim të njëjtë ose
shumë të afërt me kuptimin e një fjale, të një shprehjeje a të
një ndërtimi tjetër (p.sh. udhë e rrugë, trim e i guximshëm, filloj
e nis, zë e kap, duroj e bëj durim etj.). Sinonime të plota (të
pjesshme). Sinonime stilistike. Varg sinonimesh. Fjalor
sinonimesh.
SINONIMI
Ngjashmëri e fjalëve, e shprehjeve a e ndërtimeve të
ndryshme nga kuptimi. Sinonimia e fjalëve.
SINTAKSË
1. Pjesë e gramatikës, që studion mënyrat si lidhen fjalët në
togfjalësha ose në fjali dhe vetë fjalitë ndërmjet tyre; lënda që
jep njohuritë e kësaj pjese të gramatikës në shkollë; bised.
teksti që përmban këto njohuri. Sintaksa e fjalisë (e
periudhës). Rregullat e sintaksës. Studimet në fushën e
sintaksës. Libri i sintaksës. Dha provimin e sintaksës. U
botua «Sintaksa» e re.
2. Mënyra se si lidhen fjalët në fjali dhe fjalitë ndërmjet tyre në
një gjuhë; veçoritë e përdorimit të pjesëve të ndryshme të
ligjëratës në fjali; ndërtimi i fjalive në një gjuhë. Sintaksa e
shqipes. Sintaksa e fjalisë. Sintaksa poetike. let. ndërtim i
posaçëm i fjalisë për t`i dhënë fuqi e gjallëri shprehjes.
SINTAKSOR
Që ka të bëjë me sintaksën, i sintaksës; që shihet nga ana e
sintaksës. Marrëdhënie (lidhje) sintaksore. Ndërtimi
(funksioni) sintaksor. Analizë sintaksore. Huazime sintaksore.
SINTETIK
Që i shpreh marrëdhëniet ndërmjet gjymtyrëve në fjali
me anë të ndryshimeve të trajtave të vetë fjalëve; që shprehet
me një fjalë të vetme (për trajtat); kund. analitik. Gjuhë
sintetike. Rasat sintetike. Trajtat sintetike të foljes.
Me ndërtim sintetik.
SIPËRI
Të qenët mbi këdo a mbi gjithçka tjetër në një shkallëzim
cilësish ose vlerash, epërsi. Ka sipëri të plotë.
Shkalla krahasore e sipërisë,
një nga shkallët e krahasimit të mbiemrave e të ndajfoljeve,
kur tiparet e sendeve që krahasohen janë në një shkallë më
të lartë se ato të sendeve me të cilat krahasohen ose kur
veprimi i shprehur nga folja kryhet në një shkallë më të lartë
se një veprim tjetër.
SIPËROR
Shkalla sipërore: trajtë e mbiemrave cilësorë, që tregon
shkallën më të lartë të tiparit të një sendi jashtë çdo krahasimi
(sipërore absolute) ose në krahasim me të gjitha sendet e
tjera të të njëjtit lloj (sipërore relative); trajtë e disa ndajfoljeve,
që tregon shkallën më të lartë të një procesi (p.sh. shumë i
mirë; lojtari më i mirë i skuadrës; shumë bukur etj.).
SISTEM
Sistemi emëror (foljor).
Sistemi grafik.
SKAJOJ
I jap trajtën e shquar një emri, mbiemri, përemri; shquaj.
SLLAVIZËM
Fjalë a shprehje me prejardhje nga një gjuhë sllave.
STIL
Zgjedhja dhe ndërthurja e mjeteve të gjuhës
(kryesisht e mjeteve leksikore e sintaksore) në përputhje me
kërkesat e një fushe të veprimtarisë, me përmbajtjen ose me
metodën artistike dhe me qëllimet e shkrimtarit; shtresimi i
mjeteve të gjuhës sipas funksioneve që kryejnë në ligjërim.
Stilet gjuhësore (e gjuhës). Stilet funksionale. Stil bisedor
(libror, zyrtar, shkencor, publicistik). Stili asnjanës. Stil i lartë.
Sistemi i stileve. Stili i plotë i shqiptimit.
STILISTIK
1. Që ka të bëjë me stilin, i stilit. Ngjyrime (veçori) stilistike.
Shtresimi stilistik.
Mjetet stilistike. Sinonime stilistike. Figurat stilistike. Norma
stilistike. Shënimet stilistike në fjalor.
2. Që ka të bëjë me stilistikën, që lidhet me stilistikën.
SUBJEKT
Kryefjalë