THEKS
1. Shqiptim me zë më të fortë ose me ton më të ngritur i
një rrokjeje a i një zanoreje në fjalë, dallim që i bëhet një
rrokjeje a një zanoreje në fjalë gjatë të folurit; shenjë e
posaçme që, kur shkruajmë, vihet mbi zanoren e shqiptuar në
këtë mënyrë. Theks i lëvizshëm (i lirë, i ngulët ose i
palëvizshëm). Theksat ritmikë theksat e një vargu. Theksi i
fjalës. Thinja e theksit. Lëvizja (shpërngulja) e theksit. Theksi
bie mbi rrokjen e parafundit. Vuri theksat.
2. Shqiptim me zë më të fortë ose me ton më të ngritur i
një fjale a i një pjese të fjalisë, dallim që i bëhet një fjale a një
pjese të fjalisë për të vënë në dukje rëndësinë kuptimore të
saj, peshën emocionale që ka etj. Theksi logjik (kuptimor).
Theksi emocional. Theksi i fjalisë.
THEKSOJ
1. Shqiptoj me zë më të fortë ose me ton më të ngritur
një rrokje a një zanore në fjalë, bëj që të dallohet, rrokje a një
zanore në fjalë gjatë të folurit; vë shenjën e posaçme të
theksit kur shkruaj. Theksoj zanoret (rrokjet). Theksoj me
forcë. E theksoj mirë.
2. Shqiptoj me zë më të fort ose me ton më të ngritur një
fjalë a një pjesë të fjalisë, për të vënë në dukje rëndësinë
kuptimore të saj, peshën emocionale që ka etj.
Theksoj fjalën (fjalinë).
3. Shqiptoj në një mënyrë të veçantë tingujt, fjalët ose fjalitë
në të folur; ndryshoj zërin (e ngre, e ul, e forcoj, e dobësoj
etj.), kur shpreh ndjenja të caktuara.
E theksoi mirë (drejt, keq, shtrembër). E theksoi ëmbël
(rëndë, ashpër).
THEKSUAR
1. Që shqiptohet me zë më të fortë ose me ton më të
ngritur në të folur, që theksohet (për rrokjet a zanoret në
fjalë). Zanore (rrokje) e theksuar.
Fjalë e theksuar fjalë që ka një rrokje me theks.
2. Që shqiptohet me zë më të fortë ose me ton më të
ngritur në të folur, që dallohet për të vënë në dukje rëndësinë
kuptimore të saj, peshën emocionale që ka etj. (për një fjalë a
për një pjesë të fjalisë). Fjala e theksuar në fjali.
3. I fortë i madh; që shquhet, që bie në sy, i dukshëm.
Ngjyrë e theksuar.
Pjerrësi e theksuar.
THËNIE
Togje prej dy-tri fjalësh, që hasen dendur
në gjuhë e në ligjërim dhe që jepen në fjalorë për të sqaruar
më mirë kuptimet themelore e më të zakonshme të fjalëve a
për të treguar përdorimin e tyre; togje të tilla që shërbejnë për
emërtimet e sendeve të përdorimit të përditshëm. Jepen
thëniet më të përdorshme.
THIRRMË
Pasthirrmë.
THIRROR
Gjymtyrë e dytë e fjalisë, që shprehet me një fjalë ose me një
togfjalësh dhe që, tregon njeriun a sendin, të cilit i drejtohemi
a i bëjmë thirrje. Thirror i shoqëruar me pasthirrma. Është në
funksion të thirrorit.
THIRROR
Që shpreh një thirrje, që përdoret për t’iu drejtuar dikujt a
diçkaje. Plotës thirror. Përdorim thirror. Rasa (trajta) thirrore.
Fjalia thirrore.
THIRRORE
Trajtë që marrin emrat ose përemrat, kur përdoren për t’iu
drejtuar dikujt a diçkaje, për të thirrur dikë a diçka; rasa që ka
këtë trajtë, rasa thirrore.
THJESHTË
Numërorët e thjeshtë, Numërorë nga një deri në dhjetë
Fjali e thjeshtë, një fjali e vetme.
Fjalë e thjeshtë, fjalë që ka vetëm rrënjën e mbaresat.
Kohët e thjeshta, kohë, në të cilat folja zgjedhohet pa foljet ndihmëse.
Kallëzues i thjeshtë, kallëzues që shprehet me një folje të vetme
Ligjërimi i thjeshtë, thjeshtligjërimi.
THJESHTLIGJËRIM
Shkalla më e ulët e ligjërimit nga pikëpamja e normës letrare,
që karakterizohet nga shkelje të kësaj norme, nga përzierje
dialektore, nga një bazë shoqërore jo e gjerë dhe nga
përdorimi i dendur i fjalëve e i shprehjeve me ngjyrim
emocional keqësues e të rëndë; ligjërimi i thjeshtë. Fjali
(shprehje) të thjeshtligjërimit.
THJESHTLIGJËRIMOR
Që i përket thjeshtligjërimit; që lidhet me thjeshtligjërimin, që
është karakteristik për thjeshtligjërimin. Stil thjeshtligjërimor.
Fjalë thjeshtligjërimore.
THONJËZA
Shenja pikësimi në trajtë të dy presjeve a të dy
gjysmëkllapave këndore të cilat vihen në shkrim në fillim dhe
në fund të atyre fjalëve që përsëriten pikë për pikë ashtu siç
janë thënë prej dikujt ose theksohen me qëllim (përdoren me
ironi, me tallje, me mosbesim, me përçmim etj). Vuri (hapi,
mbylli) thonjëzat.