Fjalori i Gjuhësisë – indeksi

VARUR

Që ka varësi gramatikore nga një gjymtyrë tjetër; i

nënrenditur. Gjymtyrë e varur. Fjali e varur fjali e nënrenditur.

VEÇIM

Vënia në dukje e një gjymtyre të fjalisë (dhe e fjalëve

të varura prej saj) ose e një ndërtimi sintaksor me anë të

pauzave, të intonacionit dhe të theksimit, duke i dhënë një

farë mëvetësie sintaksore.

VEÇUAR

Që vihet në dukje me anë të veçimit. Gjymtyrë e

veçuar. Përcaktor i veçuar. Pjesore e veçuar. Rrethanor i veçuar.

VEÇUES

Që lidh dy fjali të bashkërenditura a dy gjymtyrë fjalie,

të cilat nga përmbajtja përjashtojnë njëra-tjetrën ose

këmbehen njëra me tjetrën (për lidhëzat a, apo, o, ose,

daç…daç, ja… ja, qoftë… qoftë etj.); që lidhet me lidhëza të

tilla dhe nga përmbajtja përjashton fjalinë, me të cilën

bashkërenditet ose këmbehet me të (për fjalitë); që shërben

për të veçuar një fjalë, një togfjalësh a një fjali ose për të

theksuar më shumë kuptimin e tyre; përforcues (për pjesëzat

vetëm, veç, sidomos etj.) Lidhëz veçuese. Fjali e

bashkërenditur veçuese (p.sh. Të ngrihemi / Të dëftojmë /

Trimëri; / Ja të vdesim, ja të rrojmë / Për liri! A dëgjon gjë ti

apo më bëjnë mua veshët?). Pjesëz veçuese. (p.sh. Vetëm

Agimi kishte ardhur. Në muajt e verës sidomos në korrik e në

gusht bën shumë vapë).

VENDKËMBIM

Ndërrim vendi i dy tingujve a i dy rrokjeve brenda së njëjtës

fjalë, metatezë (p.sh. thkej për kthej, pështoj për shpëtoj etj.).

Dukuria e vendkëmbimit.

VEPROR

1. Që shpreh një veprim, i cili kryhet nga kryefjala dhe bie mbi

dikë a mbi diçka. Folje veprore. Diateza veprore.

2. Diateza veprore.

VEPRUES

Plotësi i vepruesit, rrethanor, i cili tregon një njeri, një

kafshë a një send që kryen veprimin e shprehur nga folja në

diatezën pësore.

VETOR

Që shpreh kategorinë gramatikore të vetes, që tregon vetën.

Përemër vetor. Mbaresat vetore të foljes.

VETVETOR

Që tregon se veprimi i kryer nga dikush bie prapë mbi të; që

ka të bëjë me njeriun a me sendin veprues, i cili e kryen dhe e

pëson vetë një veprim. Folje vetvetore. Përemër vetvetor.

VETVETORE

Diateza vetvetore. Vetvetore e mirëfilltë. Vetvetorja në gjuhën

shqipe.

VIJIMËSI

Të qenët i vijueshëm, të qenët i pandërprerë; vazhdimësi.

Vijimësia kulturore (gjuhësore). Aspekti i vijimësisë,

aspekt që tregon se veprimi rrjedh dhe shtjellohet në kohën

për të cilën flasim. Siguron vijimësinë.

VIZË

Vizë lidhëse, vizë e shkurtër që shërben për të lidhur dy

pjesë të një fjale.

Vizë ndarëse, vizë e shkurtër që shërben për të ndarë fjalën

në fund të rreshtit.

Viza e dialogut. Heq një vizë. Shkruhet me vizë në mes.

VULGAR

1. Që sillet në mënyrë të pahijshme e të pakulturuar; që

është karakteristik për një njeri të trashë në të folur e në

sjellje; që ka përmbajtje të rëndë, që nuk duhet bërë a nuk

duhet thënë, i ulët. Njeri vulgar. Qëndrim vulgar. Sjellje

vulgare. Fjalë (shprehje) vulgare.

2. Që flitet nga populli i thjeshtë, popullor. Latinishtja

vulgare latinishtja e folur nga populli përkundrejt latinishtes

klasike që përdoret nëpër shkrime, gjuha latine popullore.

Comments
All comments.
Comments