Fjalori i Gjuhësisë
GJATË
Që zgjatet më tepër kur shqiptohet, që ka gjatësi më të
madhe në shqiptim; kund. i shkurtër. Zanore e gjatë. Rrokje e
gjatë. Diftong i gjatë.
GJATËSI
Zgjatja e një tingulli sipas numrit të dridhjeve të tij në një
njësi kohe; koha sa zgjat një tingull në të folur. Gjatësia e tingullit.
Gjatësia e zanores. Gjatësi absolute (relative).
GJERË
Që shqiptohet duke hapur gojën sa më shumë që të
jetë e mundshme dhe që është e zëshme në shkallën më të lartë
(për një zanore). Zanore e gjerë.
GJINI
Kategori leksiko-gramatikore në një varg gjuhësh, sipas
së cilës emrat dhe disa përemra ndahen në mashkullorë,
femërorë e asnjanës ose vetëm në mashkullorë e femërorë,
marrin trajta të ndryshme gjatë lakimit dhe kërkojnë përkim të
caktuar kur lidhen me fjalë të tjera; kategori gramatikore e
mbiemrave dhe e disa fjalëve të tjera, që shfaqet në përkimin e
tyre të domosdoshëm me emrat mashkullorë, femërorë ose
asnjanës, me të cilët lidhen. Gjinia gramatikore. Gjinia
mashkullore (femërore, asnjanëse). Gjinia e emrave. Përemër i
gjinisë mashkullorë. Trajtat e gjinisë femërore të mbiemrave (të
numërorëve rreshtorë). Përkim në gjini.
GJINOR
Që ka të bëjë me gjininë e emrave, të përemrave, të
mbiemrave e të disa fjalëve të tjera, i gjinisë. Mbaresë (trajtë)
gjinore.
GJINORE
Rasa gjinore: rasa e dytë e lakimit në gjuhën shqipe. Emër në
rasën gjinore. Gjinore e shquar (e pashquar). Gjinorja e njëjësit
(e shumësit). Nyja (mbaresa) e gjinores.
GJUHOR
Që shqiptohet me pjesëmarrjen e gjuhës (për tingujt).
Bashkëtingëllore gjuhore.
Tingull gjuhor.
GJYMTË
Që nuk i ka të gjitha trajtat (për pjesët e ligjëratës); që
nuk është e plotë, që i mungon një nga gjymtyrët kryesore (për
fjalitë). Folje e gjymtë. Fjali e gjymtë.
GJYMTYRË
Secila nga njësitë më të thjeshta të një të tëre, që mund të
ndahen veçan dhe që kanë marrëdhënie të caktuara midis tyre.
Gjymtyrët kryesore (e dyta). Gjymtyrët e fjalisë.
GJYMTYROR
Që shërben si gjymtyrë në fjali. Funksioni gjymtyror në fjalinë e varur.
GJYSMËNDIHMËS
Që luan rol ndihmës, por pa humbur plotësisht kuptimin leksikor
dhe mëvetësinë (për foljet, p.sh. mund, duhet, zë, nis, filloj etj. në
togje të tilla, si mund të bëjë, duhet të punoje, zuri të flasë etj.).
Folje gjysmëndihmëse.
GJYSMËZANORE
1. Tingull që mund të shqiptohet edhe si bashkëtingëllore, edhe
si zanore sipas vendit që ka në rrokje. Gjysmëzanorja «i».
2. Që mund të shqiptohet si gjysmëzanore. Tingull gjysmëzanor.
Fjalori i Gjuhësisë